Voor het 19e jaar op rij beoordeelt de ‘Climate Change Performance Index’ de klimaatprestaties van 63 landen plus de Europese Unie. Samen zijn deze landen verantwoordelijk voor meer dan 90% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Ons land blijft hangen op dezelfde lage score. België mag echter niet blijven berusten in een beschamende 39e plaats op de ranglijst. WWF, Greenpeace België, Bond Beter Leefmilieu en Canopea roepen onze regeringen op om de uitstoot van broeikasgassen structureel te verminderen. België moet dringend met een verbeterd Nationaal Energie- en Klimaatplan komen dat het Akkoord van Parijs respecteert.
Internationaal blijkt het klimaatbeleid te stagneren sinds vorig jaar. De drie eerste plaatsen blijven onbezet. Denemarken (4), Estland (5) en de Filipijnen (6) scoren het hoogst terwijl olieproducerende landen, waaronder de Verenigde Arabische Emiraten die de COP organiseren dit jaar, helemaal aan het eind van de lijst staan. Hernieuwbare energie boomt in veel landen, maar dat is niet voldoende. De race tegen de klok gaat verder: we moeten onze emissies tegen 2030 meer dan halveren, en de afbouw van fossiele brandstoffen is daartoe de grootste hefboom.
Aanmodderen leidt tot lage score
Met een 39ste plaats (tussen Mexico en Slowakije) blijft België laag scoren op de internationale ranglijst. Ons land blijft ook ver achter bij het Europese gemiddelde of zelfs bij opkomende landen als India, Marokko of Chili. De ranglijst is gebaseerd op de vooruitgang die de verschillende landen hebben geboekt op vier indicatoren: uitstootvermindering, hernieuwbare energie, energieverbruik en algemeen klimaatbeleid.
Ons land wil de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 47% (enkel niet ETS-emissies) verminderen, zoals afgesproken met Europa. Een consensus blijft echter uit tussen de regio’s over hoe ze die doelstelling gaan verdelen, en over de te nemen maatregelen. De tweede versie van het Nationaal Klimaat- en Energieplan is nog steeds geen geïntegreerd plan. Vlaanderen weigert meer dan 40% emissiereductie te doen. Deze situatie leidde ook tot de recente uitspraak in de Klimaatzaak, die ons land verplicht tot 55% uitstootvermindering (ETS + niet-ETS).
Meer dan een vijfde van onze uitstoot nu door transport en mobiliteit
Het uitblijven van krachtig klimaatbeleid om de uitstoot verder te doen dalen, speelt België parten in de ranglijst. Vooral de uitstoot van de transport- en mobiliteitssector blijft problematisch. Net als in de sector van de tertiaire verwarming, blijft de uitstoot van deze sector groeien, door een toename van het vrachtvervoer, en meer SUVs en gereden kilometers in het personenvervoer. De uitstoot van de transportsector vertegenwoordigde in 2021 21,5% van de totale uitstoot (tegenover 14,4% in 1990).
Een geïntegreerde visie op mobiliteit ontbreekt dan ook volledig: ons land moet meer investeren in openbaar vervoer en deelsystemen voor elektrische auto’s. We moeten inzetten op een kilometerheffing en het promoten van de (elektrische) fiets. Het systeem van salariswagens en tankkaarten moet op de schop.
Hernieuwbare energie: vooruitgang maar niet snel genoeg
Voor hernieuwbare energie is er duidelijk vooruitgang. Maar het gaat niet snel genoeg. WWF, Greenpeace en BBL dringen bij de Belgische regeringen aan op duidelijke en ambitieuze doelstellingen voor het aandeel hernieuwbaar in de energiemix, zowel voor elektriciteit als voor warmte. De integratie van hernieuwbare bronnen zoals wind- en zonne-energie vereist dat het verbeteren en uitbreiden van het elektriciteitsnet prioriteit krijgt, en schone energie en warmte moeten goedkoper worden dan fossiele energie. Natuurinclusief ontwerp en zorgvuldige planning om ongewenste effecten op de natuur te voorkomen moeten ook tot de standaardprocedures behoren bij het bouwen van projecten voor hernieuwbare energie.
Positief is dat een nieuwe federale klimaatwet voorziet in een beter toezicht op het federale klimaatbeleid via een comité van deskundigen en jaarlijkse rapportering. Er werd ook een nieuw mechanisme ingevoerd om de inkomsten van het emissiehandelssysteem van de EU transparant en effectief te gebruiken. Op het vlak van internationaal klimaatbeleid krijgt België enkele goede punten door in 2021 de ‘High Ambition Coalition for Nature and People’ te vervoegen. Ons land beloofde ook om de internationale 30×30 doelen te steunen die 30% van natuur op het land en 30% natuur in de oceaan willen beschermen.
Het rapport Climate Change Performance Index 2024 is hier te vinden (in het Engels).