De Russische militaire bezetting van Tsjornobyl is een misdaad tegen het milieu en tegen internationale wetenschappelijke inzichten rond stralingsrisico’s

Kiev, Oekraïne, 20 juli 2022 – Een onderzoeksteam van Greenpeace heeft in gebieden waar Russische militaire operaties plaatsvonden, stralingsniveaus vastgesteld die minstens driemaal hoger liggen dan de raming van de Internationale Organisatie voor Atoomenergie (IAEA), en aangemerkt worden als radioactief afval. De IAEA verstrekte in april 2022 heel beperkte gegevens en verzekerde dat de stralingsniveaus ‘normaal’ waren en geen groot gevaar vormden voor het milieu en de openbare veiligheid.[1] Samen met Oekraïense wetenschappers in Tsjornobyl toonde het Greenpeace-team ook aan dat er als gevolg van de Russische militaire acties tegen essentiële laboratoria, databases en stralingsmonitoringsystemen, ernstige schade werd aangebracht aan de unieke wetenschappelijke infrastructuur die in samenwerking met de internationale wetenschappelijke gemeenschap ontwikkeld werd, onder meer aan labuitrusting die nodig is om de impact van straling op mens en milieu te onderzoeken. Zo wordt de veiligheid van deze en toekomstige generaties in gevaar gebracht.

Met de goedkeuring en medewerking van de State Agency of Ukraine on Exclusion Zone Management (SAUEZM) en het ministerie van Buitenlandse Zaken van Oekraïne kon het Greenpeace-team een beperkt stralingsonderzoek verrichten in de sterk besmette exclusiezone van 30 km rond Tsjornobyl. Het onderzoek was beperkt omdat het grootste deel van de 2.600 km2 grote zone achteraf niet gecontroleerd werd en de Russische landmijnen er niet verwijderd werden.

Greenpeace maakte de onderzoeksresultaten bekend tijdens een persconferentie in Kiev, die ook werd bijgewoond door Yevhen Kramarenko, hoofd van het SAUEZM en adjunct-hoofd, Maksym Shevchuk, evenals Serhiy Kireev, directeur-generaal van het gespecialiseerde staatsbedrijf ‘EcoCenter’ in Tsjornobyl.

Greenpeace maakt zich zorgen dat de IAEA zich ernstig gecompromitteerd heeft in haar rol op het vlak van nucleaire veiligheid in Oekraïne, door haar banden met het Russische staatsbedrijf ROSATOM, onder meer via de huidige Deputy Director van de IAEA, Mikhail Chudakov, die al lang bij ROSATOM in dienst is.

“Het is heel belangrijk voor de wereld dat we inzicht krijgen in de complexe stralingseffecten in Tsjornobyl, en dat betekent onderzoek verrichten en samenwerken met internationale wetenschappers. Dat is allemaal in gevaar gebracht door de Russische oorlog tegen Oekraïne”, zegt Shaun Burnie, senior nucleair specialist bij Greenpeace Duitsland.  “Wetenschappers en medewerkers die instaan voor de essentiële monitoring van het stralingsgevaar, lopen nu risico’s wegens een onbekend aantal Russische landmijnen en antipersoonsexplosieven. Dat is opnieuw een schandelijk resultaat van de illegale oorlog van Rusland en een misdaad tegen het milieu en de internationale wetenschap. De IAEA lijkt terughoudend met uitleg over de omvang van de stralingsrisico’s in Tsjornobyl en de impact van de Russische bezetting.”

In het Russische kamp in de buurt van Stantzaya Yanov mat het Greenpeace-team dosistempo’s gaande van 0,18 µSv/h (microsieverts per uur) tot 2,5µSv/h op een hoogte van 10cm. Het hoogste niveau ligt driemaal zo hoog als de raming van de IAEA. Op een kruispunt op 1,5 km van de voormalige Russische wegversperring en dicht bij het rode bos, bedroeg het dosistempo 7,7µSv/h – veel hoger dan de meting van de IAEA.

Bij onderzoek van stalen in een mobiel lab op het terrein kwam er een groot contrast in Cs-137 concentraties aan het licht, gaande van 45000 Bq/kg tot minder dan 500Bq/kg. Waar het Russische leger de bodemlagen omgewoeld heeft, kan er licht verontreinigde grond van diepere lagen aan de oppervlakte komen, of zwaar verontreinigde grond van andere lagen. Dit kan tot een hoger migratieniveau van radionucliden in de omgeving leiden.

Bovendien onthullen metingen met een speciaal daarvoor gebouwde UAV (drone) die op 100 m hoogte werd ingezet, zelfs hogere stralingsniveaus in de ruimere omgeving naar het zuiden. Boven het Russische kamp werden 200 tellen per seconde gemeten, terwijl 600 à 700 meter meer zuidwaarts de hoogste activiteit bijna 8000 tellen per seconde bedroeg, 40 maal zoveel dus.

“In de verlaten Russische loopgraven maten we gammastralingsniveaus die aangemerkt worden als licht radioactief afval. Het Russische leger was duidelijk actief in een hoog radioactieve omgeving, maar dat is niet wat de IAEA zegt. We kunnen alleen vaststellen dat de IAEA om een of andere reden besloten heeft geen moeite te doen om dit grondig te onderzoeken.  Uit ons onderzoek blijkt duidelijk dat de stralingsniveaus in de exclusiezone van Tsjornobyl helemaal niet normaal zijn, ook al wil de IAEA een andere boodschap de wereld insturen”, zegt Jan Vande Putte, senior stralingsspecialist bij Greenpeace België.

Belangrijk voor het onderzoek van Greenpeace Duitsland was het rapport van een satellietanalyse die besteld werd bij de Britse McKenzie Intelligence Services (MIS). Dat rapport gaf de locatie van de Russische militaire operaties aan in februari en maart 2022. De deskundige militaire analyse van multispectrale beelden van de Sentinel 2 constellatiesatelliet en van de Visible Infrared Imaging Radiometer Suite van de NASA wees op branden in de exclusiezone, die volgens McKenzie opzettelijk waren aangestoken door het Russische leger.[2]

Greenpeace is heel erkentelijk voor de ondersteuning en medewerking van de wetenschappers van het Ecocenter in Tsjornobyl, en in het bijzonder van directeur-generaal Serhiy Kireev, evenals van het State Agency of Ukraine on Exclusion Zone Management (SAUEZM).

EINDE

 Foto en video

Video: https://t1p.de/d0zww

Foto: https://t1p.de/8halw

 Noten 

[1] Director General Press Conference – returning from Ukraine, 28 april 2022

[2] – Chornobyl Report, McKenzie Intelligence Services (MIS), besteld door Greenpeace Duitsland – https://act.gp/3nPxKRS