De beelden van zwartgeblakerde natuurgebieden en ontheemde mensen en dieren staan ons nog vers op het netvlies. De bosbranden van vorig jaar waren ongekend groot, met dramatische gevolgen. Wat staat ons dit jaar te wachten?
De echte oorzaak van bosbranden?
Bosbranden ontstaan in de meeste landen door menselijk handelen. Het in brand steken van stukken bos is een gebruikelijke manier om land vrij te maken voor landbouw. Zo wordt in de Amazone bos gekapt om ruimte te maken voor veeteelt en de productie van veevoer. In Rusland ontstaat naar schatting 90% van de branden door menselijk toedoen, bijvoorbeeld door boeren die denken dat hun grond er vruchtbaarder wordt.
In Indonesië worden branden aangestoken om uitbreiding van palmolieplantages mogelijk te maken. En de enorme branden in Australië vorig jaar ontstonden door een combinatie van factoren – verergerd door de klimaatcrisis. Uit onderzoek blijkt dat er een duidelijk verband is tussen deze bosbranden en klimaatverandering. Net zoals dat geldt voor de branden in de Amazone en Rusland.
Wat kunnen we deze zomer verwachten?
We maken ons grote zorgen dat de bosbranden dit jaar nog heviger worden dan vorig jaar. Zo is ontbossing in de Amazone in de eerste drie maanden van dit jaar – in vergelijking met 2019 – met meer dan de helft gestegen. Inmiddels is ruim 120.000 hectare, een gebied groter dan de Veluwe, verloren gegaan. En met het hout dat gekapt is, en waarschijnlijk volgende maand zal worden verbrand om land vrij te maken voor landbouw, kan de regio een nog groter brand-seizoen tegemoet zien dan vorig jaar. Daarnaast neemt illegale houtkap verder toe, doordat er minder handhaving en toezicht op naleving van wetten is. Dit kan ook leiden tot meer branden. En dan moeten de grote zomerbranden nog komen.
In Indonesië veroorzaakte de giftige rook van branden voorgaande jaren ademhalingsproblemen bij kinderen, volwassenen en ouderen – met infecties aan de luchtwegen als gevolg. Dit jaar kan het nog erger zijn nu het land ook getroffen is door het coronavirus. Daarnaast wordt door ontbossing – waardoor de kans toeneemt dat wilde dieren ziekten op mensen overbrengen – het risico groter dat we met meer ziekten zoals COVID-19 te maken krijgen.
Analyse van satellietbeelden uitgevoerd door Greenpeace toont aan dat tegen het einde van de lente-branden in medio mei in Rusland al 13,5 miljoen hectare natuur sinds het begin van het jaar is getroffen door branden – een gebied ter grootte van Griekenland.
Nu staan we op het laagste punt van de jaarlijkse hotspots-grafiek voordat het zomer-brandseizoen in de tweede helft van juni begint. We verwachten dat de zomer van 2020 extreem droog en brandgevaarlijk gaat zijn, dus het risico op grote veenbranden in Centraal-Rusland en bosbranden in Siberië en het oosten van het land, is hoog. Het is daarom belangrijk om op tijd extra aandacht te besteden aan brandpreventie en het blussen van bosbranden.
Bosbranden, nu ook in Nederland?
Zelfs in Nederland kregen we dit jaar – net als vorig jaar – te maken met uitzonderlijke natuurbranden. In het voorjaar zijn branden in natuurgebieden in Nederland een terugkerend fenomeen, bijvoorbeeld door blikseminslag maar ook door onzorgvuldig handelen van mensen, maar dit jaar hielden ze dagenlang aan. De bos-heidebrand in de Deurnsche Peel verwoestte 800 hectare natuurgebied en is grootste natuurbrand ooit in Nederland. Door de aanhoudende droogte – die door de klimaatcrisis de komende jaren naar verwachting verergerd – is de kans groot dat deze branden steeds vaker zullen plaatsvinden in ons land.
Beschermen van bossen
Wereldwijde bosbranden zijn helaas dus geen incidenten. Alleen als we structureel werken aan het beschermen van bossen wereldwijd, kunnen we bosbranden verminderen, ontbossing en bosdegradatie tegengaan, de natuur herstellen, en de klimaatcrisis tegengaan. Help jij mee aan structurele oplossingen?
Doe mee